Корпоративтік басқару мен этика

Қазатомөәнерксіп» ҰАК» АҚ корпоративтік басқңаруды басым мақсаты тиімді және ашық бизнес құру, акционерлермен және инвесторлармен сенімді және тиімді ққарым-атынастарды сақтау арқылы компанияның ұқза мерзімді құнын ұғлайту болып табылады.

Корпоративтік басқарудың рейтингі

Қазатомөнеркәсіп корпоративтік басқару саласындағы үздік тәжірибелерге сай болуға бекінеді. Корпоративтік басқарудың рейтингін бағалау «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ бекітілген және тәуелсіз кеңесшілермен әзірленген әдістеме негізінде жыл сайын өткізіледі. Қазіргі уақытта корпоративтік басқарудың жүйесі мен Компанияның Директорлар кеңесімен бекітілген іс-шараның сәйкестігі бойынша бес бағытта жұмыстар жүргізілуде:

• Директорлар кеңесі мен атқарушы органның тиімділігі
• тәуекел басқару, ішкі бақылау мен аудит
• тұрақты даму
• акционерлер құқығы
• айқындық

2019 жылы KPMG компаниясымен Қазатомөнеркәсіптің корпоративтік басқару жүйесінің тәуелсіз диагностикасы жүргізілді. Компанияға корпоративтік басқарудың «ВВВ» рейтингі берілді.

Толығырақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылға арналған біріктірілген жылдық есебін қараңыз.

Бағалаудың нәтижесі бойынша Компания 2020 жылға арналған корпоративтік басқару жүйесін жетілдіруге қатысты іс-шаралар әзірледі. Жоспар аудит жөніндегі комитетпен қабылданып, Қазатомөнеркәсіп Директорлар кеңесінің 2020 жылғы 20 ақпандағы шешімімен бекітілді.

Аталған жоспардың орындалуы туралы есеп Аудит жөніндегі комитет пен «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ қарауына бағытталды.

2020 жылға арналған іс-шара жоспарының біршама бөлігі орындалды, сол себептен корпоративтік басқарудың рейтингі қол жеткізілген дәрежеде қалдырылады.

Толығырақ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есепте

Сонымен 2020 жылдың ағымында келесі жұмыстар орындалды:

• Қоғамның Директорлар кеңесінің қайта сайланған мүшелерін лауазымға енгізу бойынша нұсқаулық өзектендірілді
• Директорлар кеңесінің жаңа мүшесін лауазымға енгізу тәртібі өткізілді, осының аясында тәуелсіз кеңесшілердің нұсқаулықтарына сәйкес дайындалған және мазмұнында салалық шолу, стратегия туралы ақпарат, бизнес-тәуекелдер, негізгі қызметкерлердің қаржылық жағдайы, сонымен қатар Компанияның негізгі жобалары бар презентация ұсынылды
• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ тәуекелдерін басқару және үздіксіз қызметін басқару жөніндегі құжаттар өзектендірілді
• бақылау мен тәуекелдер қалпы өзектендірілді, тәуекел зауқының есебі қайта қарастырылды, тәуекел-бағдарлы жоспарлау бойынша жобалар енгізілді, жүзеге асырылған тәуекелдер бойынша ақпарат жинақтау үдерісі автоматтандырылды
• айқындық пен мағыналығын арттыру мақсатында мүдделі тараптарға арналған есеп түрлері талданды
• шектеулерге себепкер болған карантин кезінде Компания мен оның басшылығына арналған өзекті тақырыптар бойынша Басқарма және Директорлар кеңесі мүшелеріне оқыту өткізілді

Ірі акционер – «Самұрық-Қазына» ҰӘК» АҚ жоспарлаған корпоративтік басқару диагностикасы 2021 жылға қалдырылды. Корпоративтік басқару жүйесін жетілдіріп, оларды орындау жоспарын құрған кезде аталған диагностиканың нәтижелері ескеріледі.

Корпоративтік басқару құрылымы

Ұйымдастырушылық құрылымды қалыптастырған кезде стратегиялық мақсаттар мен топтың міндеттерін іске асыруға қажетті Компанияның барлық негізгі бағыттары бойынша мақсатты бизнес-үдерістері ескеріледі. Уран өнеркәсібі мен атом өнеркәсібінің салыстырмалы салалық компаниялары бойынша үздік әлемдік тәжірибелер қолданылды, сонымен қатар Қазақстан Республикасының заңнамасындағы талаптар мен акционерлер талаптары ескерілді.

Компанияның корпоративтік басқару жүйесінің басты міндеттері – қызметтің айқындығын арттыру, акционерлер, мүдделі тараптармен тиімді ұзақ мерзімді қатынастар, корпоративтік қатынастарды жетілдіру, басқарудың айқындығын қамтамасыз ету, тиісті корпоративтік басқарудың стандарттарына Компанияның бейілділігін растау.

Жүйе келесі қағидаларға негізделеді:

• акционерлердің құқығы мен мүдделерін қорғау
• Компанияны басқарудың тиімділігі және Директорлар кеңесі мен Басқармасының тиімді қызметі
• Қазатомөнеркәсіп қызметінің айқындығы мен объективтілігі
• заңдылығы мен әдебі
• тиімді дивидендтік саясат
• тиімді кадр саясаты
• қауіпсіздік және еңбекті қорғау
• қоршаған ортаны қорғау
• корпоративтік шиеленіс пен мүдделер қақтығысын реттеу
• жауапкершілік

Корпоративтік басқңаруды құрылымы ⁵⁹

⁵⁹ Компанияның корпоратвитік басқару органдарының жүйесіне мыналар кіреді:

– жоғары орган – Акционерлердің жалпы жиналысы

– басқару органы – Акционерлердің жалпы жиналысына бағынатын Директорлар кеңесі

– атқарушы орган – Директорлар кеңесіне бағынатын Басқарма

– Ішкі аудит қызметі – Компанияның қаржы-шаруашылық қызметіне бақылау жасауды, ішкі бақылау және тәуекелдерді басқару саласындағы бағалауды, сондай-ақ Компания қызметін жетілдіру мақсатында консультация беруді жүзеге асыратын орган (Директорлар кеңесіне бағына отырып)

– Корпоративтік хатшы – Компанияның атқарушы органының және (немесе) Директорлар кеңесінің мүшесі болып табылмайтын, Компанияның Директорлар кеңесіне тағайындалатын және есеп беретін қызметкері. Корпоративтік хатшы Акционерлер отырысы мен Компанияның Директорлар кеңесінің отырыстарын өткізіп, дайындығын бақылайды, Акционерлердің жалпы отырысының, Компанияның Директорлар кеңесі отырысының күн тәртібіндегі мәселелері бойынша материалдарды қалыптастыруды қамтамасыз етеді және оларға қол жеткізудің қамтамасыз етілуіне бақылау жүргізеді (Директорлар кеңесіне бағына отырып)

– Комплаенс қызметі (Директорлар кеңесіне бағына отырып)

– Омбудсмен қызметі (Директорлар кеңесіне бағына отырып)

Корпоративтік басқарудың кодексі

Компанияның корпоративтік басқару кодексі⁶⁰ Қазақстан Республикасының заңнамасына, «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ ішкі құжаттарына және «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ трансформациялау бағдарламасына сәйкес әзірленді. Кодекс Қазақстанда және әлемде қабылданған корпоративтік басқару тәжірибесін ескеріп, Компаниядағы корпоративтік басқару жүйесіне негізделетін қағидаларды бекітеді.

⁶⁰ Сіз «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Корпоративтік басқару кодексімен Қоғамның ресми сайтында таныса аласыз https://www.kazatomprom.kz/kz/page/dokumenti

Компания ірі қор биржалары листингінің негізгі ережелерінің корпоративтік басқару жүйесіндегі негізгі қағидаларына және әлемдік экономикалық қоғамдастығы таныған негізгі қағидаларына, корпоративтік басқару қағидаларына (мысалы, Даму және экономикалық ынтымақтастық ұйымының корпоративтік басқару қағидаларына) сәйкестігін айқындай алады.

Корпоративтік басқару кодексін сақтау

Корпоративтік басқару кодексіне сәйкес 2021 жылы Корпоративтік хатшы қызметімен Компанияда корпоративтік басқару кодексінің қағидалары мен ережелерінің сақталуына талдау жүргізді. Жүргізілген талдау нәтижелеріне сәйкес тәжірибе бойынша Компанияда Кодекс ережелерінің 87% сақталады, ал Кодекс ережелерінің тағы 3% жартылай сақталады. Кодекс ережелерінің 10% Компанияға қолданылмайды, өйткені олар Қордың ұлттық басқарушы холдинг ретіндегі рөлін түсіндіреді және Қор мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің өзара әрекеттестігін реттейді. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2020 жылға арналған Корпоративтік басқару кодексінің қағидалары мен ережелерін сақтау туралы есеппен Компанияның Интернет-ресурсында танысуға болады.

AIX корпоративтік басқару қағидаларын сақтау

AIX биржасы ондағы баға белгіленетін акциялардың компания үшін корпоративтік басқарудың жалпы қағидаларын белгіледі. Қазатомөнеркәсіптің корпоративтік басқару кодексі көп жағдайда осы қағидаларға сәйкес келеді. Бұдан басқа, Компанияның корпоративтік басқару кодексінде «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ мақсаттары мен болжамдарының сақталуын қамтамасыз ететін белгілі бір ережелер бар. Негізгі қызмет шегінен шығатын қызмет түрлерін жүзеге асырумен байланысқан, топтың кез келген бастамалары тәуелсіз директормен басқарылатын Директорлар кеңесінің қарауы мен тексеруіне жатады.

KASE корпоративтік басқару кағидаларын сақтау

KASE биржасы 2013 жылы акциялары мен облигациялары KASE листингінде тұрған акционерлік қоғамдарға осы құралды пайдалануға және Компанияның корпоративтік басқару деңгейін бағалауға мүмкіндік бере отырып, Халықаралық Қаржы Корпорациясының (IFC) корпоративтік басқарудың бағалау картасын бейімдеді. Алты санат бойынша бағалау жүргізілген кезде Компания көпшілік жағдайда бағалау картасымен белгіленген критерийлерге сәйкес келеді.

Компанияның корпоративтік басқару Кодексі мен Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексінің ережелері арасындағы айырмашылықтар ⁶¹

⁶¹Айырмашылықтар Компанияның корпоративтік басқару кодексі мен Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексінің мазмұнын дәлме-дәл салыстыру негізінде көрсетілген, бірақ іс жүзінде Ұлыбритания кодексінің нормаларын толық сақтамау дегенді білдірмейді.

Төменде Компанияның корпоративтік басқару Кодексі мен Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексінің ережелері арасындағы негізгі айырмашылықтары сипатталған.

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексінің ережелеріне сәйкес, егер акционерлердің 20 және одан да көп пайызы Директорлар кеңесінің қабылданған шешіміне берген ұсыныстарында «қарсы» болса, онда мұндай дауыс беру нәтижелері жарияланған кезде компания акционерлерінің осындай дауыс беру себептерін түсіну мақсатында қандай әрекеттер жасауға ниет білдіретіні туралы түсініктеме беруі тиіс. Акционерлердің пікірі туралы, сондай-ақ тиісті қабылданған шаралар туралы жаңартылған ақпарат акционерлер жиналысы отырысынан кейін 6 айдан кешіктірілмей жариялануы тиіс. Директорлар кеңесі Компанияның жылдық есебінде, акционерлер отырысының ұсынылатын шешімдеріне (егер қолданылатын болса) және пікірдің шешімге қандай әсер еткені туралы түсіндірме жазбаларда жалпы қорытындыны көрсетуі қажет

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде Директорлар кеңесі төрағасының Директорлар кеңесі мүшелері, ірі акционерлер және Компанияның атқарушы органы арасында құрылымды сұхбат құру жөніндегі міндеті көзделген. Сонымен бірге, Компания акционерлерінің жалпы отырысының төрағасы акционерлердің сұрақтарына отырыс барысында тікелей жауап беруіне тырысуы қажет. Егер сұрақтардың күрделілігі оларға дереу жауап беруге мүмкіндік бермесе, сұрақ қойылған тұлға (тұлғалар) сұрақтарға жазбаша жауапты акционерлердің жалпы отырысы аяқталғанынан кейін қысқа мерзімде ұсынады. Компанияның қосымша ірі акционерлері даму стратегиясының мәселесін, атқарушы органның бірінші басшысын сайлау және компанияның ұзақ мерзімді құнының өсуіне және орнықты дамуына әсер ететін басқа да аспектілерін талқылау үшін Директорлар кеңесінің төрағасымен және мүшелерімен отырыстар өткізе алады. Мұндай отырыстар алдын ала жоспарланады және бекітілген рәсімдерге сәйкес өткізіледі

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексінде атқарушы емес директорлар Компанияның атқарушы органының өкілеттіктерін тағайындауда және тоқтатуда басты рөл атқаруы тиіс деп көзделген. Атқарушы емес директорлар менеджменттің және жекелеген атқарушы директорлардың жұмысын келісілген жұмыс мақсаттарымен салыстырғанда мұқият талдап, бақылауы қажет. Төраға атқарушы емес директорлардың кездесулерін атқарушы директорлардың қатысуынсыз өткізуі тиіс

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде компанияның бірінші басшысы лауазымына кандидатураны Қазақстан Республикасының Президентімен немесе Президент әкімшілігімен (Компания Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген тиісті тізімге енгізілген жағдайда), «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ Басқармасымен, «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ Директорлар кеңесінің Тағайындаулар және сыйақылар жөніндегі Комитетімен және «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ Директорлар Кеңесінің төрағасымен келісу қажеттігі көзделген

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексі Компанияның Директорлар кеңесінің Аудит жөніндегі комитеті мен тағайындаулар мен сыйақылар жөніндегі комитеті қызметінің негізгі аспектілерін сипаттауды көздейді, сондай-ақ компанияның жылдық есебіне осы комитеттердің негізгі қызметінің сипаттамасын және оның аспектілерін енгізу қажеттілігі көрсетілген

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде мұндай қажеттілік қарастырылмаған

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексі Компанияның Директорлар Кеңесі төрағасының аудит жөніндегі комитет құрамына мүшелік етудің мүмкін еместігін көздейді

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде мұндай шектеу жоқ

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексі жылдық және жарты жылдық қаржылық есептілікті жасау кезінде бухгалтерлік есептің қолданылатын тәсілдерінің қолайлылығы туралы компанияның Директорлар кеңесінің ұстанымын көрсету және компанияның қаржылық есептілігінің бекітілген күнінен бастап 12 ай ішінде осындай жұмысты жалғастыру қабілетіне кез келген елеулі күмән анықтау қажеттілігін көздейді

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде мұндай қажеттілік қарастырылмаған

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексінде Тағайындаулар жөніндегі комитет мүшелерінің көпшілігі тәуелсіз атқарушы емес директорлардың болу тиістілігі қарастырылған. Директорлар кеңесінің төрағасы Комитеттің мұрагерін тағайындау мәселесімен айналысқан кезде Комитетке төрағалық етпеуі қажет

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде мұндай шектеулер жоқ

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексі сыйақылар жөніндегі консультантты айқындау кезіндегі сыйақылар жөніндегі комитеттің жауапкершілігін көздейді. Консультант компаниямен немесе жеке директорлармен кез-келген басқа байланысы туралы өтінішпен бірге жылдық есепте көрсетілуі керек. Сыртқы консультант пайымдауының тәуелсіздігі үшінші тұлғалардың сыртқы ұсынымдарын бағалау және атқарушы директорлар мен аға менеджменттің пікірін алу кезінде қабылдануы тиіс

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде мұндай қажеттілік қарастырылмаған

• Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексі Компанияның атқарушы директорларының компания акцияларын ұзақ мерзімді иелену қажеттілігін қоса алғанда, сыйақының ұзақ мерзімді жүйесін көздейді. Сондай-ақ, компания директорларымен жасалатын шарттардың мерзімі бөлігінде нақтылаулары бар

• Компанияның корпоративтік басқару кодексінде мұндай қажеттілік қарастырылмаған

Акционерлердің жалпы жиналысы

Қазатомөнеркәсіптің корпоративтік басқаруының маңызды қағидасы – акционерлердің құқығын сақтау. Компания акцияларды иелену үлесіне қарамастан миноритарлық акционерлерді қоса алғанда, барлық акционерлерге бірдей қарайды және ақпаратты жеткізуді тең тәртіппен жүзеге асырады.

2020 жылдың жұмыс нәтижелері

2020 жылғы 18 мамырда акционерлердің күндізгі жылдық жалпы отырысы компанияның кеңсесінде өткізілді. Жаһандық COVID‑19 коронавирустық пандемиясына байланысты Компанияның директорлар кеңесінің тәуелсіз мүшелері конференц-байланыс арқылы қосылды.

Күн тәртібінде келесі мәселелер болды:

• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылға арналған жылдық (жеке және шоғырландырылған) қаржылық есептілігін бекіту туралы
• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылға арналған таза табысын бөлу тәртібін бекіту, жай акциялар бойынша дивидендтер төлеу және 2019 жылдың қорытындысы бойынша «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ бір қарапайым акциясына шаққандағы дивиденд мөлшерін бекіту жөніндегі шешім қабылдау туралы
• Акционерлердің «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ және оның лауазымды тұлғаларының іс-әрекетіне өтініштері мен оларды қарау қорытындылары туралы ақпарат
• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Директорлар кеңесі мен Басқарма мүшелеріне сыйақы мөлшері мен құрамы туралы ақпарат»
• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Директорлар кеңесінің құрамы туралы
• Жаңа редакциядағы «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Директорлар кеңесі туралы ережені бекіту туралы
• «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ акцияларының құнын оларды жаңа редакцияда сатып алу кезіндегі айқындау әдістемесін бекіту туралы

Сондай-ақ, 2020 жылғы 27 шілдеде Компанияда ірі акционер — «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ талабы бойынша Қоғамның Директорлар кеңесінің бастамасымен шақырылған акционерлердің сырттай кезектен тыс жалпы отырысы өтті. Отырыста COVID‑19 пандемиясымен байланысқан экономикалық себептер бойынша Компанияның тәуелсіз атқарушы емес директорларына төленетін сыйақыны қысқарту туралы шешім қабылданды.

Акционерлердің келесі жалпы отрысы 2021 жылғы 19 мамырға жоспарланған. Отырыс туралы толық ақпарат 2021 жылдың бірінші сәуірінде жарияланатын отырыстың өткізілуі туралы хабарламада баяндалатын болады. Қатыса алмайтын акционерлерге хабарламада көрсетілген сенімхат бойынша дауыс беру ұсынылады. Акционерлердің жалпы отырысына қатысты барлық құжаттар Компанияның Интернет-ресурсындағы «Инвесторлар» бөлімінде қолжетімді болады.

Акционерлерге арналған ақпарат

Интернет-ресурс

Компания туралы ақпаратты, қызмет сипаттамасын, баспасөз релиздерін, жылдық және аралық есептерді қоса алғанда.

Акционерлердің сауалдары

Компания акционерлері сырттай дауыс беру, дивидендтер, жеке деректеріндегі өзгерістер туралы хабарламаны және өзге де осындай мәселелер бойынша сұрау салулармен компанияның тіркеушісіне/ депозитарийіне жүгіне алады:

• қарапайым акцияларды ұстаушылар: «Бағалы қағаздардың орталық депозитарийі» АҚ, Алматы қ., «Самал ы/а‑1», 28; +7 (727) 355 47 61
• жаһандық депозитарлық қолхат ұстаушылар (ЖДҚ): Citibank, N.A., 388 Greenwich Street, Нью-Йорк, Нью-Йорк штаты 10013, Құрама штаттар, тел: +1–212–816–6622 / +1–917–533–7887

Шығарылған акциялар мен айналымдағы акциялардың үлесі

Қазатомөнеркәсіптің (ЖДҚ қоса алғанда) шығарылған акцияларының жалпы саны 259 356 608 құрайды және қазіргі уақытта еркін айналымдағы акциялардың/ЖДҚ⁶² үлесі — 25%, яғни 64 839 152. «Самұрық-Қазына » ҰӘҚ» АҚ акцияларының үлесі — 75%, яғни 194 517 456.

⁶² Компанияның акциялары мен жаһандық депозитарлық қолхаттар AstanaInternationalExchange (AIX айналымында), жаһандық депозитарлық қолхаттар – Лондон қор биржасының (LSE) айналымында болады. Бір ЖДҚ бір қарапайым акцияға сәйкес келеді.

Қазақстанның соңғы 5 жыл ішіндегі несиелік рейтингтері

Акциялар листингі туралы ақпарат

Қазақстан Республикасының Үкіметімен бекітілген 20162020 жылдарға арналған Жекешелендірудің кешенді жоспары шеңберінде Компанияны IPO шығару арқылы компания акцияларының 25% дейін иеліктен шығаруды жүзеге асыру туралы шешім қабылданды.

2018 жылғы қарашада «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ өзіне тиесілі Қазатомөнеркәсіптің 14,92% акцияларын екі биржалық алаңда – AIX биржасында (акциялар және жаһандық депозитарлық қолхаттар) және Лондон қор биржасында (жаһандық депозитарлық қолхаттар) бастапқы жария орналастыруды жүзеге асырды.

2019 жылғы қыркүйекте «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ еркін айналымдағы акционерлік капиталдың көлемін қосымша 3,8% ға ұлғайта отырып, ЖДҚ AIX және ЛҚБ екінші рет орналастыруды жүзеге асырды.

2020 жылы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ мажоритарлық акционері екінші рет Қазатомөнеркәсіптің бағалы қағаздарын Лондон қор биржасы мен Астана халықаралық қаржы орталығының биржасы арқылы сәтті орналастырды. Қосымша орналастыру кезінде еркін айналымдағы акциялардың жалпы саны 25% дейін ұлғайды.

Акциялардың листингі туралы деректер

Директорлар кеңесі

Директорлар кеңесі «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына, «Ұлттық әл-ауқат қоры туралы» Қазақстан Республикасының Заңына, Қазақстан Республикасының басқа заңнамасына және Компанияның Жарғысына сәйкес акционерлердің жалпы отырысының айрықша құзыретіне жатқызылған мәселелерді қоспағанда, Компания қызметінің барлық аспектілері бойынша Стратегияны басшылыққа алады және шешімдер қабылдауға уәкілетті. Директорлар кеңесі өз қызметін Жарғыда, корпоративтік басқару кодексінде және Директорлар кеңесі туралы ережеде көзделген қағидаларға сәйкес жүзеге асырады.

Директорлар кеңесінің мүшелері Акционерлердің жалпы отырысының шешімімен үш жылға дейінгі мерзімге сайланады және қызметінің қанағаттанарлық нәтижелері болған жағдайында үш жылға дейінгі тағы бір мерзімге қайта сайлануы мүмкін. Директорлар кеңесіне сайланудың қатарынан 6 жылдан асатын мерзімі ерекше қарауға жатады. Ерекше жағдайларда 9 жылдан астам мерзімге сайлануға жол беріледі, бірақ тәуелсіз директор Директорлар кеңесіне қатарынан 9 жылдан астам мерзімге сайлана алмайды. Аталған кандидатты Директорлар кеңесіне сайлаудың қажеттілігін жан-жақты түсіндіре отырып, жыл сайын өткізілуі тиіс.

Акционердің өкілі немесе акционер болып табылмайтын және акционер мүдделерінің өкілі ретіндегі тағайындалмаған тұлға Директорлар кеңесіне сайлану үшін тағайындалған (ұсынылған) тұлғаның Директорлар кеңесінің мүшесі ретінде сайлануына құқығы бар. Директорлар кеңесінде кемінде алты мүше болуы тиіс, бұл ретте Директорлар кеңесі құрамының кемінде 30% тәуелсіз директорлар болуы тиіс.

Директорлар кеңесінің қызметі тиімділік пен нәтижелілік қағидаларына сүйене отырып, жыл сайын әзірленетін жұмыс жоспарына және отырыстар өткізу кестесіне сәйкес жылына кемінде алты рет жүзеге асырылады. Қажет болған жағдайда Директорлар кеңесі жұмыс жоспарына енгізілмеген мәселелерді қарай алады.

Директорлар кеңесінің құрамы

2020 жылғы 31 желтоқсандағы жағдайы бойынша Директорлар кеңесінің құрамында үш тәуелсіз директорды қоса алғанда, жеті директор кірді. Директорлар кеңесінің төрағасы тәуелсіз директор болып табылады. Директорлар кеңесі мүшелерінің тәуелсіздік нормаларына сәйкестік критерийлерінің сипаттамасы Директорлар кеңесі туралы Жарғыда және Ережеде келтірілген Компанияның www.kazatomprom.kz Интернет-ресурсында орналастырылған.

Директорлар кеңесі мүшелерінің компания акциялары/ үлестес компаниялардың жарғылық капиталына қатысу үлестері жоқ, сондай-ақ компания жеткізушілері мен бәсекелестерінің акцияларын/қатысу үлестерін иеленбейді.

2020 жылдың 18 мамырында Акционерлердің жылдық жалпы отырысының шешімімен Джон Дудас компанияның тәуелсіз директоры және Директорлар кеңесінің төрағасы ретіндегі өкілеттігін 2019 жылдың 5 желтоқсанынан бастап мерзімінен бұрын тоқтату және Нил Лонгфэллоуды Компанияның Директорлар кеңесінің төрағасы етіп сайлау туралы шешім қабылданды. Сонымен қатар, осы шешіммен Компанияның Директорлар кеңесінің құрамына Марк Уильям Кэшер сайланды. Компанияның Директорлар кеңесі құрамының өкілеттік мерзімі осы шешім қабылданған күннен бастап үш жылға белгіленген

Компанияның Директорлар кеңңесіні өкілеттіктері туралы толығқыра 2019 жылғы Біріктірілген жылдық есебінде

2020 жылы Директорлар кеңесінің құрамындағы өзгерістер

Компанияның Директорлар кеңесінің 2020 жылғы 26 тамыздағы шешімімен директорлар кеңесінің мүшелеріне, атап айтқанда тәуелсіз директорларға жүктемені тең бөлу болып табылатын комитеттердің құрамы айқындалды.

Нәтижесінде тәуелсіз директорлар арасында комитеттегі өкілдікке байланысты жүңктемені бөлінуі болды.

Директорлар кеңесінің қызметі

2020 жылы Директорлар кеңесі Компанияның ішкі және жоспарлы құжаттарын бекітті, Қазатомөнеркәсіптің мүдделілігі бар мәмілелерді жасасу жөніндегі шешімдер қабылданды. Сондай-ақ, корпоративтік басқаруды, тәуекелдерді басқаруды және ішкі бақылау жүйесін жетілдіруге бағытталған маңызды шешімдер қабылданды.

Директорлар кеңесінің тәуелсіздігі:

Директорлар кеңесі мүшелерінің 2020 жылғы отырыстарына қатысуы

Директорлар кеңесінің қызметін бағалау

Директорлар кеңесінің қызметі үш жылда бір рет сырттай тәуелсіз бағалануға жатады. 2020 жылы корпоративтік басқарудың жалпы диагностикасы шеңберінде Директорлар кеңесінің тиімділігін бағалау жүргізілген жоқ. Бұған дейін Директорлар кеңесі тиімділігінің сыртқы бағалауын 2018 жылы сыртқы тәуелсіз кеңесшісі жүргізді. Осындай диагностикадан кейін жеке ішкі бағалау жүргізуге қажеттілік туындаған жоқ.

Тәуелсіз директорларды тарту

Тәуелсіз директорларды іріктеу кезінде Компания «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын, Компанияның жарғысын және «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ тәуелсіз директорларын іріктеу қағидаларын басшылыққа алады, олар тәуелсіз директорлар лауазымына конкурстық негізде кандидаттарды іздеу және іріктеу рәсімін, сондай-ақ тағайындау және сыйақы жөніндегі комитетімен алдын ала жүргізген біліктілікті бағалаудың қағидаларын айқындайды.

Компанияның корпоративтік басқару кодексіне сәйкес Директорлар кеңесі директорлардың тәуелсіздік фактісін белгіледі және Нил Лонгфэллоу, Расселл Бэнхам және Марк Кэшер сипаты бойынша және шешім қабылдау кезінде тәуелсіз болып табылады. Директорлар кеңесі осы директорлардың тәуелсіз шешімдеріне айтарлықтай әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін қандай да бір қатынастар немесе жағдайлар жоқ екенін анықтады.

Директорлар кеңесінің комитеттері

Директорлар кеңесінің комитеттері кез-келген компанияның директорлар кеңесінің маңызды бөлігі болып табылады. Директорлар кеңесінің комитеттері атқарған негізгі жұмыс нәтижесінде, атап айтқанда, алдын ала қарау, Директорлар кеңесі құзыретінің неғұрлым маңызды мәселелерін пысықтау және осы мәселелер бойынша шешімдер қабылдау жөнінде ұсынымдар қалыптастыру нәтижесінде директорлар Кеңесінде үнемі өзгеріп отыратын мән-жайларға ойдағыдай төтеп беруге, тез бейімделуге және корпоративтік басқарудың аса маңызды қағидаларын сақтауға мүмкіндік пайда болады.

Компанияның IPO шығуына және орналастырылған сәтінен бастап акциялардың оң серпініне байланысты Қазатомөнеркәсіп қызметіне жан-жақты өсіп келе жатқан қызығушылық байқалады. Бұл факторлар комитеттердің маңыздылығын арттырады, өйткені олардың мамандануы бар және комитет мүшелері даму стратегиясы, халықаралық ынтымақтастық пен инвестицияларды ынталандыру мәселелеріне көбірек көңіл бөледі.

Директорлар кеңесінің жанында төрт комитет жұмыс істейді:

Комитеттер Директорлар кеңесі берген өкілеттіктерге және Комитеттер туралы тиісті ережелерге сәйкес Директорлар кеңесіне есеп береді. Комитеттер Компанияның Директорлар кеңесінің консультативтік-кеңесші органдары болып табылады және Директорлар кеңесінің құзыретіне жатқызылған мәселелерді тереңдете пысықтау үшін құрылған. Директорлар кеңесінің комитеттерін тәуелсіз директорлар басқарады.

Директорлар кеңесі комитеттері қызметінің 2020 жылғы нәтижелері

Өндірістік қауіпсіздік жөніндегі комитеті (HSE)

Комитет отырысының құрамы мен саны

Есепті жылы Комитет 5 күндізгі отырыс өткізіп, 23 мәселе қарастырды.

Комитеттің сандық құрамын, өкілеттік мерзімін айқындау, оның төрағасы мен мүшелерін сайлау, сонымен қатар олардың өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату, Компанияның Директорлар кеңесінің құзыретіне жатады.

Өндірістік қауіпсіздік жөніндегі комитеттің рөлі туралы толық ақпаратты «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есебінде қараңыз.

Комитеттің 2020 жылы қараған мәселелері

• 2019 жылдың қорытындысы бойынша «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ корпоративтік әлеуметтік жауапкершілігі мен тұрақты дамуы саласындағы қызметі туралы есебі
• 2019 жылдың қорытындысы бойынша өндірістік персоналдың әлеуметтік-еңбек жағдайларын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуы туралы есебі
• «Халықтық бақылау» өндірістік қауіпсіздік саясатын жетілдіру бастамасы, сондай-ақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ тұрақты дамуы саласындағы корпоративтік саясаты
• 2020 жылдың тоқсан қорытындысы бойынша өндірістік қауіпсіздіктің жағдайы туралы есептер, сондай-ақ 2020 жылдың тоқсан қорытындысы бойынша ESAP жобасын іске асыру мәртебесі туралы есебі

Аудит жөніндегі комитет

Комитет отырысының құрамы мен саны

* Комитет құрамына 2020 жылғы 18 мамырдан енгізілген

Есепті жылы Комитеттің 9 күндізгі отырысы өткізіліп, 98 мәселе қаралды.

Комитеттің сандық құрамын, өкілеттік мерзімін айқындау, оның төрағасы мен мүшелерін сайлау, сонымен қатар олардың өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату, Компанияның Директорлар кеңесінің құзыретіне жатады. Комитет төрағасы Расселл Бэнхам болып табылады. Комитеттің құрамы толықтай тәуелсіз директорлардан құрылған.

Комитеттің 2020 жылы қаралған мәселелері

Комитеттің 2020 жылы қаралған мәселелері

2020 жылы Комитет мүшелері тоқсан сайынғы негізде ішкі аудит қызметі мен комплаенс қызметінің тұрақты есептерін, сондай-ақ тәуекелдерді басқару бойынша есептерді және «жедел желі» жұмысы туралы есептерді қарастырды.

Аудит жөніндегі комитеттің рөлі туралы толық ақпаратты «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есебінде қараңыз.

Стратегиялық жоспарлау және инвестициялар жөніндегі комитеті

Комитет отырысының құрамы мен саны

* Комитет құрамына 2020 жылғы 18 мамырда енгізілді

Есепті жылы Комитеттің 6 күндізгі отырысы өткізіліп, 27 мәселе қаралды.

Комитеттің сандық құрамын, өкілеттік мерзімін айқындау, оның төрағасы мен мүшелерін сайлау, сонымен қатар олардың өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату, Компанияның Директорлар кеңесінің құзыретіне жатады.

Комитет құрамының көпшілігі тәуелсіз директорлар.

Комитеттің 2020 жылы қаралған мәселелері

2020 жылы Комитет мүшелері тоқсан сайынғы негізде «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Трансформациялау бағдарламасы бойынша есептерді, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Басқармасының ірі инвестициялық жобаларын іске асыру туралы есептерін қарастырды.

Стратегиялық жоспарлау және инвестициялар жөніндегі комитеттің рөлі туралы толық ақпаратты «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есебінде қараңыз.

Тағайындау және сыйақы жөніндегі комитеті

Комитет отырысының құрамы мен саны

* Комитеттің құрамына 2020 жылдың 18 мамырынан енгізілді

Есепті жылы Комитеттің 9 күндізгі отырысы өткізіліп, 58 мәселе қарастырылды.

Комитеттің сандық құрамын, өкілеттік мерзімін айқындау, оның төрағасы мен мүшелерін сайлау, сонымен қатар олардың өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату, Компанияның Директорлар кеңесінің құзыретіне жатады.

2020 жылдың 18 мамырынан бастап Комитет төрағасы Марк Кэшер болып табылады.

Комитеттің 2020 жылы қаралған мәселелері

2020 жылы Комитет мүшелері тоқсан сайынғы негізде омбудсмен мен корпоративтік хатшының жұмысы туралы тұрақты есептерді қарастырды.

Тағайындау және сыйақы жөніндегі комитеттің рөлі туралы толық ақпаратты «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есебінде қараңыз.

Басқарма

Басқарма – өз қызметін Қазақстан Республикасының заңнамасына, жарғысына, корпоративтік басқару кодексіне және Басқарма туралы ережесіне сәйкес жүзеге асыратын Қазатомөнеркәсіптің атқарушы органы. Бұл құжаттар басқарманың рөлі мен есептілігі, Басқарма мүшелерінің құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі туралы ақпаратты қамтиды.

Басқарма атқарушы орган ретінде Компанияның ағымдағы қызметіндегі басшылықты жүзеге асырып, заңнамамен және/немесе Компанияның жарғысымен компанияның басқа органдары мен лауазымды тұлғаларының құзыретіне жатқызылмаған Компания қызметінің кез келген мәселелері бойынша шешімдер қабылдайды.

Басқарманың міндеттеріне мыналар жатады:

• Компанияның ішкі құжаттарын бекіту
• филиалдар мен өкілдіктердің басшыларын тағайындау
• Компанияның іскерлік стратегиясы мен бюджетін әзірлеу және іске асыру
• атқарушы іскерлік шешімдерді қабылдау
• Директорлар кеңесі мен акционерлердің жалпы отырысында қабылдаған шешімдерді іске асыру

Компания акционерлерінің өкілдері және акционердің өкілдері болып табылмайтын компания қызметкерлері Басқарма мүшелері бола алады. Басқарма мүшелері Директорлар кеңесінің шешімі негізінде қызметке тағайындалады және қызметтен босатылады. Басқарманың сандық құрамы мен өкілеттік мерзімін Директорлар кеңесі айқындайды. Басқарма кемінде бес адамнан тұруы қажет.

Басқарма құрамы

2020 жылы Компания Басқармасы өз жұмысын 2019 жылғы 26 маусымда Директорлар Кеңесі бекіткен 7 адамнан тұратын құрамда жалғастырды.

Басқарма құрамы

2020 жылы Басқарма мүшелерінің басқарманың күндізгі отырыстарына қатысуы

⁶³ Біржан Дүйсембеков 2020 жылдың 9 желтоқсанынан оқу демалысында.

Компанияның Директорлар кеңесінің 2019 жылғы 26 маусымдағы шешімімен бекітілген «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Басқармасы туралы Ережеге сәйкес Басқарма шешімдері келесі тәсілдермен қабылдануы мүмкін:

• күндізгі дауыс берумен (күндізгі отырыс)
• сырттай дауыс берумен (отырыс өткізбей-ақ)
• аралас дауыс берумен

Басқарманың 2020 жылғы қызметі

Есепті кезеңде басқарманың 40 күндізгі отырысы өткізілді. Барлығы 783 мәселе қарастырылды, соның ішінде:

• 475 мәселе Қазатомөнеркәсіптің Директорлар кеңесінің қарауына және бекітілуіне шығарылды. Оның ішінде: компанияның ішкі және жоспарлы құжаттарын бекіту; жасалуына компанияның мүдделілігі бар мәмілелер жасасу; жер қойнауын пайдалану құқықтарын беру жөнінде шешімдер қабылдау туралы; басқа заңды тұлғалардың жарғылық капиталындағы үлестерді сатып алу/ иеліктен шығару; жылдық қаржылық есептілікті алдын ала бекіту және дивидендтерді бөлу жөнінде ұсыныстар дайындау. Сондай-ақ Компания басқармасының мәселелері: тәуекелдерді басқару жөніндегі; өндірістік қауіпсіздіктің жағдайы туралы, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Бизнес-жоспарларын іске асыру туралы, Корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру жөніндегі іс-шаралар жоспарын орындау туралы, ірі инвестициялық жобаларды іске асыру туралы, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Басқармасы қабылдаған жасалуына мүдделілік бар шешімдері арқылы жасалған мәмілелер туралы, сондай-ақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ активтерін қайта құрылымдау жоспарының орындалуы туралы есептерін қамтиды; жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттарға өзгерістер енгізу; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Басқарма Төрағасы мен мүшелері қызметінің 2021 жылға арналған негізгі көрсеткіштерін бекіту «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2021 жылға арналған тіркелімін, тәуекелдер картасын және тәуекел-тәбетін бекіту; «Қазатомөнеркәсіп» «ҰАК» АҚ орталық аппаратының ұйымдық құрылымын және жұмыскерлердің жалпы санын бекіту; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ екінші деңгейдегі банктеріне арналған кәсіпорындар тобы үшін теңгерімдік және теңгерімнен тыс міндеттемелері бойынша ішкі лимиттерінен шешімдер қабылдау туралы, сондай-ақ еншілес ұйымдардың жалғыз акционері (қатысушысы) ретінде еншілес және тәуелді ұйымдар қызметінің кейбір мәселелері бойынша акционерлердің (қатысушылардың) жалпы жиналыстарында шешім қабылдауы туралы
• жасалуына Қазатомөнеркәсіптің мүдделілігі бар компанияның үлестес тұлғалары, яғни олардың өкілдері не делдал ретінде болған немесе қатысқан 83 мәміле жасасу бойынша шешімдер қабылданды. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ жасалуына мүдделілік бар мәмілелерді жасасу жөніндегі шешімдерді «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Басқармасы «Ұлттық әл-ауқат қоры туралы» 2012 жылғы 1 ақпандағы №550 IV Қазақстан Республикасы Заңының 21-бабына, «Акционерлік қоғамдар туралы» 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-II Қазақстан Республикасы Заңының 64,71-баптарына және «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ тобына кіретін ұйымдар арасында мәмілелер жасасу қағидаларының 6-тармағына сәйкес қабылдады, оларды жасасуға қатысты «Акционерлік қоғамдар туралы», «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ Директорлар кеңесінің 2009 жылғы 27 сәуірдегі шешімімен бекітілген (№18 хаттама)
• 54 мәміле нәтижесінде «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ активтері құнының жалпы мөлшерінің он пайызынан азын құрайтын мүлікті, сондай-ақ «Мемлекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 наурыздағы № 413-IV Қазақстан Республикасы Заңының 180-бабының 2-тармағына сәйкес Компания Басқармасы қабылдаған шешімдерді иеліктен шығаратын және/ немесе сатып алатын мәмілелер
• акционерлердің (қатысушылардың) жалпы отырыстарында компанияның уәкілетті өкілдерінің кейіннен дауыс беруі мақсатында («Байкен-U» ЖШС,»Қазатомөнеркәсіп» КҚЗ БК»/ «SSAP» ЖШС, «Уран байыту орталығы» АҚ кәсіпорындары қызметінің мәселелері бойынша) «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК АҚ Жалғыз акционер (қатысушы) болып табылмайтын заңды тұлғалардың акционері (қатысушысы) ретінде компанияның позициясын айқындау жөніндегі 23 мәселе бойынша басқарма шешімі
• Қазатомөнеркәсіптің ішкі нормативтік құжаттарды бекіту бойынша 46 шешім. Соныі ішінде: «Қазатомөнеркәсіптің» ҰАК» АҚ 2019-2028 жылдарына арналған ақпараттық қауіпсіздік стратегиясы»; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ дарындарын басқару ережелері; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ стейкхолдерлер картасы; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ «Еншілес және тәуелді ұйымдарын басқару» саясаты; «Жерасты ұңғымалық шаймалау әдісімен уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі жедел есепке алу» нұсқаулығы; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ғылыми-технологиялық дамуын басқару» саясаты; «Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру бойынша іс-шараларды іске асырудың экономикалық тиімділігін есептеу» нұсқаулығы; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ сатып алу қызметін ұйымдастыру» нұсқаулығы; Уранды және сирек металдар мен сирек кездесетін жер металдарының ілеспе элементтерін өндіру және қайта өңдеу үшін технологиялардың, жабдықтардың, материалдар мен химиялық реагенттердің жаңа түрлерін тәжірибелік-өнеркәсіптік сынау және ұйымдастыру тәртібі; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ «Жасыл Қаржы комитеті» ережесі; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ цифрлық трансформациялау жобалары мен іс-шараларының портфелін қалыптастыру, бекіту, мониторингілеу және іске асыру» регламенті; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ қызметкерлерін оқыту және дамыту» ережелері; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ИТ-сәулетті басқаруға қатысты сәулет комитеті туралы» ереже, сондай-ақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ қолданыстағы кейбір ішкі нормативтік құжаттарын өзектендіру
• түрлі сипаттағы мәселелер бойынша 102 шешім, Қазатомөнеркәсіп кәсіпорындарының тобы үшін екінші деңгейдегі банктерге арналған теңгерімдік және теңгерімнен тыс міндеттемелер бойынша лимиттерді, депозиттеріне «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ уақытша бос ақшасы орналастырылуы мүмкін Екінші деңгейдегі банктердің тізбесін; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Басқармасы жанындағы тәуекелдерді басқару комитетінің тізбесін; «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2018-2028 жылдарға арналған даму стратегиясын 2020-2028 жылдары іске асыру жоспарын; көрсетілетін қызметтерді сатып алуды жүзеге асыру және т.б.

Компания басқармасымен қаралған мәселелер саны

Сыйақы

Компанияның Жарғысына сәйкес Директорлар кеңесі мүшелерінің сыйақы мөлшерін акционерлердің жалпы отырысы айқындайды, ал Басқарма Төрағасы мен мүшелерінің сыйақы мөлшерін Директорлар кеңесі айқындайды.

Сыйақыны төлеу тәртібі мен шарттары 2017 жылғы 28 маусымда қабылданған «Компания басшылығына сыйақы беру және әлеуметтік қолдау қағидаларында» жан-жақты сипатталады.

«Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және Компания акционерлерінің жалпы жиналысының шешімі бойынша Директорлар кеңесінің тәуелсіз мүшелеріне сыйақы төленеді және олардың өз функциялары шеңберінде орындайтын міндеттеріне байланысты шығындары өтеледі.

2020 жылы Қазатомөнеркәсіптің Басқарма мүшелері мен Директорлар кеңесінің тәуелсіз директорларына сыйақы берілді, ол салықтар мен өзге де міндетті төлемдерді төлегенге дейінгі жиынтығында 1 205 416 000 (бір миллиард екі жүз бес миллион төрт жүз он алты мың) теңге сомасын құрады.

Басшылықтың еңбек шарттары

Топ кәсіпорындарында бірінші басшылармен шарттар белгіленген мерзімге жасалады. Осындай шарттарға, сондай-ақ кәсіпорындардың уәкілетті органдары бекітетін ішкі нормативтік құжаттарына сәйкес компанияның жоғары басшылығына өзінің тұрақты төленетін жалақысына қосымша сыйқақылар немесе сыйақының басқа да нысандары төленеді.

Жоғары басшылықтың әрбір мүшесі жеке еңбек шартына қол қояды, оның ережелері мен талаптары Еңбек кодексін қоса алғанда, Қазақстан Республикасының заңнамасына толық сәйкес келуі тиіс. Мұндай шарттарға әдетте бес күндік 40 сағаттық жұмыс аптасы, сегіз сағаттық жұмыс күні, ұзақтығы 30 күнтізбелік күн болатын жыл сайынғы демалыс, Компанияның қызметкерлері өз міндеттерін орындауы салдарынан өмірі мен денсаулығына туындайтын қауіптерден сақтандыратын медициналық сақтандырулар жатады.

Тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау

Тәуекелдерді басқару жүйесі

Қазатомөнеркәсіпте тәуекелдерді модельдеуге және бағалауға мүмкіндік беретін тәуекелдерді басқарудың тиімді жүйесі жұмыс істейді. Тәуекелдерді нақты және уақтылы анықтау, бағалау, мониторинг жүргізу және оларға ден қою, Компанияға басқарудың барлық деңгейлерінде тиімді шешімдер қабылдауға және өз қызметінің стратегиялық мақсаттары мен негізгі көрсеткіштеріне қол жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

2020 жылы еншілес және тәуелді ұйымдардың мүлкін сақтандыру жөніндегі жұмысты үйлестіру шеңберінде «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ еншілес және тәуелді ұйымдарының мүлкін сақтандырудың 2021-2022 жылдарға арналған корпоративтік бағдарламасы бекітілді. Бағдарламаға 11 өндіруші ЕТҰ және «Сауда-көлік компаниясы» ЖШС кірді. 2021 жылға арналған ЕТҰ бюджетіне ЕТҰ мүлкін сақтандыруға ақша қаражатын енгізу бойынша жұмыс жүргізілді. Бағдарлама 2021 жылдың ақпан айында басталады деп жоспарлануда.

2020 жылы компанияда «Самұрық-Қазына» АҚ тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау саясатына сәйкес, сондай-ақ тәуекел-менеджменті саласындағы халықаралық стандарттарды және тәуекелдерді басқару саласындағы үздік тәжірибелерді назарға ала отырып, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ тәуекелдерді басқару саясаты өзектендірілді.

Сондай-ақ, 2020 жылы компанияда «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ уран өнімдерін сату бойынша контрагенттің тәуекелін басқару жөніндегі нұсқаулығы әзірленіп, бекітілді.

Бұдан басқа, Компанияның еншілес және тәуелді ұйымдарында қызметтің үздіксіздігін басқару жүйесі жұмыс істеуін жалғастырды, оның шеңберінде жыл сайынғы негізде қызметтің үздіксіздігін қамтамасыз ету бойынша жоспарларды тестілеу жүргізіледі. 2020 жылғы маусымда қызметтің үздіксіздігі бойынша қағидалар өзектендірілді, қыркүйек-қазан айларында компания қызметінің үздіксіздігі жоспарларының тестілеуі жүргізілді.

жылға арналған жоспарлары:

• Компанияда тәуекел-мәдениетін дамыту
• оқу дабылдары мен апатқа қарсы жаттығулар тетігін енгізу арқылы қызметтің үздіксіздігі бойынша ІНҚ өзектендіру
• тәуекелге бағдарланған жоспарлау және басқару жобасын дамыту шеңберінде технологиялық бұрғылау кезеңінің өндірістік деректерін цифрландыру және GPS датчиктері деректерінің әлеуетін пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар
• SAP Governance, Risk and Compliance, Access Control (GRC AC) шеңберінде өкілеттіктерді бөлу қағидаларын енгізу және қолдау (SoD)

Компанияның тәуекелдерін басқаруға деген тәсілдері туралы толығырақ ақпаратты «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есебінде қараңыз

Негізгі тәуекелдер және оларды оңтайландыру жөніндегі шаралар

COSO әдіснамасына сәйкес Компанияның барлық анықталған тәуекелдері бес негізгі санатқа бөлінеді: стратегиялық, қаржылық, операциялық, инвестициялық және құқықтық. Еншілес және тәуелді ұйымдардың тіркелімдері мен тәуекелдер карталары жыл сайынғы негізде әзірленеді және бекітіледі. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ тәуекелдер картасы ықпал ету және ықтималдық аймақтарына бөлінген.

Компанияның тәуекелдер тіркеліміне сәйкес 2020 жылға 25 тәуекелдер болжанды:

қызыл аймақта – 4 тәуекел

қызғылт сары аймақта – 6 тәуекел

сары аймақта – 10 тәуекел

жасыл аймақта – 5 тәуекел

2020 жылға арналған Компанияның тәуекелдер картасы

2020 жылға арналған Компанияның тәуекелдер картасы

Компанияның негізгі тәуекелдері және оларды төмендету шаралары

Алдын алу іс-шараларын орындау бойынша есептер (тәуекелдер тіркелімі шеңберінде) тұрақты негізде қалыптастырылады.

Тәуекел-тәбеттің деңгейі жыл сайынғы негізде Директорлар кеңесімен айқындалады және бекітіледі. Ықтимал жағымсыз қаржылық салдардың алдын алу және барлық тәуекелдер бойынша Компания құнының төмендеуі жөніндегі үдерісті бақылау үшін толеранттылық деңгейлері анықталды, екінші деңгейдегі банктерге лимиттер белгіленді.

Инвестициялық жобалардағы тәуекелдерді талдау және бағалау тәжірибесі қосымша енгізілді, сондай-ақ компания кәсіпорындары өздерінің басқару органдарының қарауына шығаратын өзге де мәселелер қарастырылды.

Компанияның жоғары басшылығы тәуекелдерді басқаруға тұрақты және тікелей қатысады. Тәуекел-менеджмент департаменті басқарма мен Директорлар кеңесі үшін тоқсан сайынғы негізде іске асырылған тәуекелдер туралы, тәуекелдерді азайту бойынша қабылданған алдын алу және шапшаң шаралары туралы, болжанатын тәуекелдер туралы және қаржылық тәуекелдердің жағдайы туралы ақпаратты ашып, тәуекелдерді басқару туралы есептерді қалыптастырады.

Ішкі бақылау жүйесі

Компаниядағы ішкі бақылау жүйесі қаржылық және басқарушылық есептілікті қалыптастыруды, заңнама мен ішкі құжаттар талаптарын сақтауды, сондай-ақ операциялық қызмет шеңберінде үдерістердің нәтижелілігін арттыруды қоса алғанда, қызметтің үш негізгі саласы бойынша тәуекелдердің алдын алуына бағытталған.

Компаниядағы ішкі бақылау жүйесі үдеріс тәуекелдеріне жылдам жауап беруге, негізгі және қосалқы үдерістерді және күнделікті операцияларды бақылауды жүзеге асыруға қабілетті басқару жүйесін құруға бағытталған және COSO «Ішкі бақылау – интеграцияланған моделіне» сәйкес құрылған, бес өзара тәуелді компоненттерден тұрады:

• бақылау ортасы
• тәуекелдерді бақылау
• бақылау тәртібі
• ақпарат және оны тарату
• мониторинг

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ішкі бақылау жүйесінің қағидалары компанияның Интернет-ресурсында орналастырылған.

Топтың ERP-жүйесі ретінде SAP енгізу шеңберінде 2020 жылы өкілеттіктерді тиісінше бөлу және қолжетімділікті бақылау бойынша бірқатар бастамалар іске асырылды. 2020 жылы өкілеттіктерді бөлу ережелерін әзірлеу және SAP GRC АС шешімдерін баптау бойынша пилоттық жобаны іске асыру үшін сатып алу үдерісіне кеңесшілер тартылды. Жұмыс 2021-2022 жылдары жалғасатын болады.

Ішкі бақылау жүйесі шеңберінде Компания тұрақты негізде келесі іс-шараларды іске асырады:

• Компанияның құрылымдық бөлімшелерінің бизнес-үдерістерін бақылау рәсімдерінің операциялық тиімділігін тестілеу
• Компанияда қаржылық есептіліктің дайындалу үдерісінің бақылауын тестілеу
• еншілес ұйымдардағы ішкі бақылау жүйесінің дамуын диагностикалау

Өнімнің сапасын қамтамасыз ету

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Даму стратегиясына сәйкес өнім сапасын қамтамасыз ету – компанияның басты басымдықтарының бірі. Сапа өндірістік түсініктемеде компоненттер жиынтығына негізделіп, өзара байланысқан Сапа инфрақұрылымы (СИ) болып табылады.

Қоғам іс жүзінде СИ басқаруда және оны құраушы элементтердің синергиясы негізінде дамытуда бірыңғай тәсілді жүзеге асырады: техникалық реттеу, стандарттау, метрология, сынақтар, сапаны басқару, сертификаттау және аккредиттеу.

Техникалық реттеу, стандарттау, метрология

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Трансформациялау бағдарламасын іске асыру шеңберінде «Бизнес-үдерістердің архитектурасын қалыптастыру» іс-шарасы аясында «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ (ЖҰӨ) ішкі нормативтік құжаттарды басқаруды жақсарту жөніндегі тұжырымдама әзірленді. Тұжырымдамаға сәйкес, сондай-ақ «қағазсыз өндіріс» саясатын орындауды қамтамасыз ету үшін «Ішкі нормативтік құжаттарды басқару әдіснамасы» СТ НАК 1.7-2020 стандарты әзірленді және бекітілді, сондай-ақ «еКАР» ақпараттық жүйесінде «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ішкі нормативтік құжаттары жобасы енгізілді. «еКАР» электрондық дерекқорына «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ корпоративтік стандарттау жүйесінің 75 стандартын қоса алғанда 500-ден астам ІНҚ жүктелді.

Өлшеу құралдарын калибрлеуді дамыту, қаржылық жүктемені азайту және өндіруші кәсіпорындардың өндірістік үдерістеріндегі ресурстарды бөлуді оңтайландыру мақсатында СТ НАК 2.3-2020 «Метрологиялық сипаттамалары бар активтерді басқару әдіснамасы» корпоративтік стандарты және мемлекеттік метрологиялық бақылауға жататын өлшемдердің біріздендірілген сызбасы әзірленді.

Сынау, сапаны басқару, сертификаттау, аккредиттеу

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ Индустрия 4.0 дамуының қазіргі заманғы үрдістерін басшылыққа ала отырып, өз кәсіпорындарында жаңа ақпараттық технологияларды кең ауқымды түрде енгізеді. Қазіргі уақытта енгізілетін жүйелердің бірі LabWare платформасындағы құрамында LIMS (Зертханалық ақпараттық басқару жүйесі) кіші жүйесі әзірленген «Цифрлық кеніш» ақпараттық жүйесі (ЦК АЖ) болып табылады. LIMS сынақтардың (өлшеулердің) нәтижелері бойынша дұрыс ақпарат алуға, алынған ақпаратты өндірістік процестерді басқару үшін пайдалану мақсатында оңтайландыруға арналған. LIMS жүйесі «Жоғары технологиялар институты» ЖШС «Зерде-АЕТ» филиалының төрт зертханасында енгізілді («Қазатомөнеркәсіп-SaUran» ЖШС кәсіпорындары, «Степное РУ» филиалы, «РУ-6» ЖШС және «Орталық» ДП» ЖШС).

LIMS енгізудегі күтілетін әсері уран өндіруші кәсіпорындардың жұмысындағы LIMS ұзақ уақыт пайдаланылғаннан және интеграцияланғаннан кейін толық көлемде көрінеді. Сынақ зертханаларында LIMS жүйесін тираждау іс-шаралары жоспарын әзірлеу жоспарлануда. Сонымен бір ЕТҰ зертханаларын өлшеулерді орындаудың әдістемелерімен, стандартты үлгілермен қамтамасыз ету, зертханаішілік бақылауды және зертханааралық салыстырмалы сынақтарды жүргізу бойынша жұмыстар орындалады.

Біліктілікті тексерудегі (БТ) қатысушылардың ролі мен дәрежесін арттыру үшін халықаралық деңгейде өлшеулердің дұрыстығын қамтамасыз етудегі аккредиттелген сынақ зертханаларының (қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының зертханаларында құрамында уран бар материалдарды сынауды орындайтын зертханалардың БТ провайдері жоқ) МЕМСТ ISO/IEC 17043-2013 сәйкестігіне БТ провайдерінің «Жоғары технологиялар институты» ЖШС базасында аккредиттеу бойынша жұмыстар жоспарланады.

ISO 9000 сериясының халықаралық және ұлттық стандарттарына сәйкестігі, сертификатталған қоғамның еншілес және тәуелді ұйымдарының, сондай-ақ ҚР СТ ИСО/ МЭК 17025 талаптарының сәйкестігіне аккредиттелген зертханалардың (сынақ, тексеру, калибрлеу) жұмыс істеп тұрған сапа менеджменті жүйелерін қолдау қамтамасыз етіледі.

Соңғы алушылардың өнім сапасының экспорттық келісімшарттар талаптарына сәйкестігі талаптарын орындау үшін халықаралық стандарттар сатып алынды: ASTM C967-13 «Уран кенінің концентратына арналған стандартты ерекшеліктер», ASTM C996-15 «U-235 5% кем байытылған уран гексафторидіне арналған стандартты ерекшеліктер», ASTM C787-15 «Байыту бойынша уран гексафторидіне арналған стандартты ерекшеліктер», ASTM C1052-14 «Сұйық уран гексафторидін жаппай іріктеудің стандартты тәжірибесі». 20 футтық контейнерлердің ішінде ТУК 44/8 бекіту схемасына толықтыру бөлігінде «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ кәсіпорындарының дайын өнімдерін экспорттық жөнелтімге дайындық жөніндегі талаптар» СТ НАК 25-2019 стандартына өзгерістер енгізу арқылы уранның шала тотығын дайындау және экспорттық жөнелтім үдерістеріне қойылатын корпоративтік талаптар жаңартылды.

Ішкі аудит жүйесі

Компанияда тәуелсіз Ішкі аудит қызметі (бұдан әрі – ІАҚ) жұмыс істейді, ол тікелей Директорлар кеңесіне бағынады. Директорлар кеңесі ІАҚ құрамын, қызметкерлерге сыйақы мөлшерін айқындайды, ішкі аудит саясаты мен рәсімдерін, сондай-ақ Жылдық аудиторлық жоспар мен бюджетті бекітеді.

2020 жылы Ішкі аудит қызметі сыртқы тәуелсіз бағалаудан өтті. Бағалау нәтижелеріне сәйкес ІАҚ ішкі аудиттің халықаралық стандарттарының 84% сәйкес келеді. Есепті Аудит жөніндегі комитет пен Директорлар кеңесі қарастырды.

ІАҚ қызметті одан әрі жетілдіру жоспарын әзірлеп, халықаралық стандарттарға сәйкестік дәрежесін арттыруға ұмтылатын болады.

ІАҚ қызметінің 2020 жылғы негізгі нәтижелері:

• қашықтық аудитке көшуіне қарамастан, жылдық аудиторлық жоспар 100% орындалды
• Топ бойынша 97% жуығы ІАҚ ұсынымдарын орындау дәрежесін құрады
• ішкі аудиторлардың тәуелсіздігіне немесе жеке объективтілігіне теріс әсер ететін фактілер тіркелмеген
• 2020 жылы ІАҚ қызметіне арналған негізгі шектеулер – карантиндік шараларға байланысты аудиттің жекелеген салаларына көзбен шолуды жүргізудің мүмкін еместігі
• Басшылық, Аудит жөніндегі комитет және Директорлар кеңесі ІАҚ есептерін тоқсан сайын қарап отырды

Сыртқы аудит

2019 жылғы 4 желтоқсандағы Акционерлердің жалпы жиналысының кезектен тыс отырысында «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2020, 2021 және 2022 жылдардағы қаржылық есептілігінің халықаралық стандарттары бойынша шоғырландырылған және жеке қаржылық есептілігіне аудит жүргізу үшін «ПрайсуотерхаусКуперс» ЖШС аудиторлық ұйым ретінде айқындау туралы шешім қабылданды.

2020-2022 жылдарға арналған аудит шарты бойынша аудиторлық қызметтерге ақы төлеудің жалпы мөлшері ҚҚС ескере отырып, 908 005 400 (тоғыз жүз сегіз миллион бес мың төрт жүз) теңгені құрайды.

2020-2022 жылдардағы аудит шеңберінде «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ үшін қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарындағы өзгерістер саласында жылына бір рет семинар өткізу көзделген. Сондай-ақ, «ПрайсуотерхаусКуперс» ЖШС келісімшарт аясында компанияның 5 қызметкері ACCA DipIFR, CIMA сертификаттары бойынша оқудан өтеді.

Оның тәуелсіздігіне әсер етуі мүмкін қызметтерді көрсететін аудиторды тарту Аудит жөніндегі комитеттің алдын ала ұйғырымын талап етеді. Кез келген осындай әлеуетті қызметтер үшін аудиторлық фирма «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ аудитордың тәуелсіздігіне қауіп төндірмейтіндігін түсіндіретін негіздеме ұсынуы тиіс. Компанияның аудиторлық ұйымдардың қызметтерін тарту саласындағы саясатына сәйкес Топқа көрсетілетін аудиторлық емес қызметтер үшін сыйақының жиынтық сомасы шектеулі және соңғы үш қаржы жылы ішінде топтың аудиті үшін төленген сыйақының орташа сомасының 70% аспауы тиіс. Аудиторлық фирма көрсететін аудиторлық емес қызметтерге қатысты Аудит жөніндегі комитет қабылдаған шешімдер назарға алынуы үшін Қазатомөнеркәсіптің Директорлар кеңесіне жіберіледі.

Корпоративтік этика

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ заңнама талаптарының кез келген сәйкессіздігіне нөлдік төзімділік саясаты қолданылады. Компанияның қызметкерлері мен іскерлік серіктестері мүдделі тараптармен өзара іс-қимыл жасау мен сенімгерлік ішкі корпоративтік өзара қарым-қатынастарды құру кезіндегі бизнесті жүргізудің жоғары стандарттарын ұстанады.

Компанияда сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бойынша бірқатар негіз қалаушы құжаттар әзірленіп, жұмыс істейді, оның ішінде:

• Этика кодексі мен комплаенс ⁶⁴
• Сыбайлас жемқорлыққа және алаяқтыққа қарсы саясат ⁶⁵
• Корпоративтік жанжалдар мен мүдделер қақтығысын реттеу жөніндегі ереже

⁶⁴ Қазатомөәнерксіп» ҰАК» АҚ Этика кодексі және комплаенсімен Компанияның ресми сайтында танысуға болады https://www.kazatomprom.kz/kz/page/dokumenti

⁶⁵ Қазатомөәнерксіп» ҰАК» АҚ Сыбайлас жемқққорлыа және алаяқққтыа қарсы іс-қимыл жөніндегі саясатымен Компанияның ресми сайтында танысуға болады https://www.kazatomprom.kz/kz/page/dokumenti

Корпоративтік этика

Компания этика және комплаенс кодексінде көзделген жоғары стандарттар мен корпоративтік этика қағидаларын ұстанады. Компания қызметкерлері бір-бірімен өзара сыйластық қарым-қатынаста, әріптестеріне, клиенттеріне және жеткізушілеріне қатысты компания кеңсесінде де, одан тыс жерлерде де дұрыс және кәсіби түрде әрекет етеді.

Компанияның барлық қызметкерлері жұмысқа қабылданған кезде, сондай-ақ Кодекстің ережелеріне өзгерістер енгізу кезінде этика кодексімен және комплаенспен танысудан өтеді. Комплаенс бөлімшесі жаңа қызметкерлерге нұсқама өткізеді, welcome-тренингтер, мастер-кластар шеңберінде комплаенс қағидаларын түсіндіреді, корпоративтік журналда комплаенс бойынша баған жүргізеді. Этика кодексі мен комплаенс ережелерін түсіну мен сақтауды тексергенде, персоналдың мерзімді тестілеуімен жүзеге асырылады.

Компанияда Директорлар кеңесінің шешімімен бекітілген корпоративтік шиеленіс мен мүдделер қақтығыстарын реттеу жөніндегі Ереже жұмыс істейді, ол корпоративтік жанжалдардың, мүдделер қақтығысының туындау себептерін және олардың алдын алу рәсімдерін айқындайды, сондай-ақ жанжалдарды реттеу жөніндегі іс-шаралар шеңберінде компания органдарының қызметін регламенттейді.

2020 жылы Компания өзінің барлық қызметкерлері үшін мүдделер қақтығысын декларациялауды іске қосты. Сондай-ақ, еншілес кәсіпорындарды осы Декларациямен қамту жоспарлануда.

Компания инсайдерлік ақпаратқа билік ету мен пайдалануды бақылауды жүзеге асырады, инсайдерлер жасаған мәмілелер туралы қор биржаларын хабардар етеді, инсайдерлік мәмілелердің алдын алуына ықпал етеді.

Еңбек даулары немесе жанжалдар туындаған кезде даудың белгілі бір мәселелері еңбек заңнамасына сәйкес шешіледі. Еңбек дауларын шешудің медиативтік әдісі де қолданылады, ол арқылы сіз келіспеушіліктерді шеше аласыз.

Компания бәсекелестікке ұмтылады және өзінің Әдеп кодексінде бекітеді, бұнсыз серіктестердегі бәсекелестікке қарсы қызмет әдістеріне зиян келтіріледі, нарықтардың жұмысын қиындатады, олардың негізінде жатқан сенімді бұзады.

Омбудсмен институты

2011 жылдан бастап Омбудсмен ⁶⁶ институты жұмыс істейді.

2020 жылы омбудсмен 16 өтініш қарастырды, оның ішінде:

• үшеуі өтініш берушілердің пайдасына шешілді
• жетеуі бойынша дәлелдер расталмады немесе жартылай расталды
• үшеуі бойынша кәсіпорынның келісім комиссиясына жүгіну туралы ұсыныстар берілді
• екі мәселе бойынша ҚР Заңнамасына және Қазатомөнеркәсіптегі бос лауазымға конкурстық іріктеуге қатысу рәсіміне сәйкес түсініктемелер берілді
• біреуі қараусыз қалдырылды, себебі жаңа дәлелдердің жоқтығынан

⁶⁶ Омбудсмен қызметі – Қоғамның құрылымдық бөлімшесі, функционалды түрде Директорлар кеңесі мен омбудсменге есеп береді, әкімшілік тұрғыда басқарма төрағасына есеп береді. Өтініштерді Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын сақтай отырып (оның ішінде қажет болған жағдайда құпиялылықты сақтау) қарауды жүзеге асырады, сондай-ақ қоғам мен ЕТҰ өтініш білдірген қызметкерлеріне, еңбек дауларына, жанжалдарға қатысушыларға консультация беру және оларға өзара қолайлы, сындарлы және іске асырылатын шешімді әзірлеуге жәрдемдесу, қоғам мен ЕТҰ, сондай-ақ қоғам мен ЕТҰ жұмыскерлерінің проблемалық әлеуметтік-еңбек мәселелерін шешуге жәрдемдесу, сондай-ақ қоғам және ЕТҰ жұмыскерлерінің іскерлік этика қағидаларын сақтауы бойынша

2020 жылы COVID-19 пандемиясына байланысты ЕТҰ еңбек ұжымдарымен кездесулер шектеулі болды. Сонымен қатар, 2020 жылғы желтоқсанда ЕТҰ омбудсмендерінің онлайн кездесуі өткізілді, онда омбудсмендердің қызметіне қатысты мәселелер талқыланды, омбудсмендердің қорытынды есептері тыңдалды, қаралған өтініштер бойынша статистика ұсынылды. Сонымен қатар, кездесу барысында өз қызметін 2020 жылдың 2-тоқсанында бастаған ЕТҰ-ның жаңа омбудсмендері таныстырылды және Қазатомөнеркәсіптің омбудсмендер кеңесі құрылды.

Сондай-ақ, есепті кезеңде Қазатомөнеркәсіптің құрылымдық бөлімшелерінің басшыларымен бірлесіп кәсіпорындардың басшылары және еңбек ұжымдарының өкілдерімен қауіпсіздік техникасы, әлеуметтік тұрақтылық, еңбекке ақы төлеу жүйесі мәселелері бойынша кездесулер өткізілді.

Омбудсменнің функциялары туралы толығырақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есебінде қараңыз.

Комплаенс

Қазатомөнеркәсіп өзінің сенімді және тұрақты компания ретіндегі беделін жоғары бағалайды және халықаралық құқық пен ҚР заңнамасының нормаларын мүлтіксіз ұстанады. Топ сыбайлас жемқорлық немесе сыбайлас жемқорлықпен байланысқан құқық бұзушылық белгілерін дер кезінде анықтауды аса маңызды деп санайды. Сондықтан компания жұмысының басым бағыты лауазымды тұлғалар мен қызметкерлердің жол берген ықтимал сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтары мен басқа да анықталған заңсыз іс-әрекеттердің фактілеріне жедел ден қою болып табылады. Осы мақсатта компанияда «Жедел желі» жұмыс істейді, ол бойынша әдеп кодексі мен комплаенс бұзылуының кез келген жағдайлары туралы хабарлауға болады.

«Жедел желі» әкімшісі – сыртқы жеткізуші болып табылады⁶⁷, ол хабарламалардың тәуелсіздігін қамтамасыз етеді және хабарламалардың анонимділігін қоса алғанда, құпия ақпараттандыруға мүмкіндік береді. ҚР заңнамасының немесе Компанияның ішкі нормативтік құжаттарының нормаларын бұзудың алдын алуға және жолын кесуге бағытталған компанияның іс-әрекеттері бірқатар құжаттармен регламенттелген, олардың ең бастысы – құпия ақпарат беру саясаты.

⁶⁷ 2020 жылы «Жедел желі» жұмысын Deloitte тәуелсіз компаниясы, 2020 жылдың соңынан KPMG қамтамасыз етті. Екеуі де ірі халыққаралы аудиторлық компаниялардың бірі. Барлық алынған хабарламаларды «жедел желі» әкімшісі тиісті тексеруді бастаған компанияның комплаенс қызметіне жіберді.

Есептік кезеңде барлық өтініштер Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына және Компанияның ішкі құжаттарына сәйкес мерзімде қарастырылды.

Мүдделер даулары

Компанияның этика кодексі мен комплаенсі мүдделер қақтығысының туындау негіздерін, оларды болдырмау рәсімдерін айқындайды. Сондай-ақ, компанияда корпоративтік жанжалдар мен мүдделер қақтығыстарын реттеу бойынша Компанияның Директорлар кеңесі бекіткен ереже қолданылады, ол корпоративтік жанжалдардың, мүдделер қақтығысының туындау себептерін, алдын алу рәсімдерін айқындайды, сондай-ақ компания органдарының оларды реттеу жөніндегі ісшаралар шеңберіндегі қызметін регламенттейді.

Компанияда қызметкерлердің заңды тұлғалардағы қатысу үлестерін иеленуді, қызметкерлердің өздері мен олардың жақын туыстарын, жақын туыстарының бірлескен жұмысын қоса алғанда, қызметкерлердің мүдделер қақтығысын декларациялау жүргізіледі. Декларациялау мүдделердің бар немесе ықтимал қақтығыстарын ерте сатыда сәйкестендіруге, оларды реттеу жөнінде шаралар қабылдауға мүмкіндік береді.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл

2019 жылдың соңында Компанияда сыбайлас жемқорлыққа және алаяқтыққа қарсы іс-қимыл бойынша жаңартылған саясат бекітілді, ол Компания қызметінің негізгі бағыттарын және лауазымды тұлғалар мен қызметкерлердің сыбайлас жемқорлыққа және алаяқтыққа қарсы іс-қимыл бойынша мінез-құлқының жалпы қағидаларын айқындайды.

Жаңартылған саясат Қазақстан Республикасының заңнамасын, Ұлыбританияның «Парақорлық туралы» Заңын, өзге де қолданылатын халықаралық заңнаманы, этика кодексі мен комплаенс, корпоративтік басқару Кодексін және Компанияның басқа да ішкі нормативтік құжаттарын қоса алғанда, қолданыстағы заңнаманың талаптарын ескере отырып әзірленді.

Саясат корпоративтік алаяқтық және сыбайлас жемқорлық белгілері анықталған жағдайда қызметкерлер мен лауазымды тұлғалардың ісқимылдарын регламенттейді. Компанияның әрбір қызметкері мен лауазымды тұлғасы сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың нормаларын сақтау бойынша міндеттемеге қол қояды, соның салдарынан әрбір қызметкерге сыбайлас жемқорлыққа және алаяқтыққа қарсы іс-қимыл бойынша дербес міндет жүктеледі.

Мемлекеттік органдармен байланыс және демеушілік қызмет

Компанияның мүдделі тараптарымен өзара іс-қимыл жасау тәсілі парақорлықтың немесе сыбайлас жемқорлықтың кез келген нысандарын жоққа шығарады және жеке субъектілермен өзара қарым-қатынасқа да, мемлекеттік органдардың да жұмысына қатысты.

Этика кодексі мен комплаенске сәйкес Қазатомөнеркәсіп саяси партиялардың, ұйымдардың немесе олардың өкілдерінің пайдасына төлемдерді жүзеге асырмайды және саяси қызметке қатыспайды.

Компанияның жұмысында шешім қабылдауға әсер ету үшін материалдық құндылықтарды, өнімдерді, қызметтерді, артықшылықтарды алуға және ұсынуға жол берілмейді. Компания қызметкерлерінің мемлекеттік қызметшілермен өзара іс-қимылы кезінде жоғарыда аталған құндылықтарды ұсынуға немесе қабылдауға тыйым салынады. Бұл тармақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ «Сыйлықтар мен брендтелген кәдесыйлар тарту ету және алу туралы» ережесімен, сондай-ақ «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» және «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» ҚР Заңдарымен реттеледі.

«Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ Директорлар кеңесінің 2016 жылғы қаңтардағы шешімімен Қордың қайырымдылық саясаты мен Қордың қайырымдылық бағдарламасы бекітілді. Қазіргі уақытта Қазатомөнеркәсіптің корпоративтік орталық ретіндегі қайырымдылық қызметін жүзеге асыруда конкурстық негіздегі іріктеу арқылы әлеуметтік маңызы бар жобаларды іске асыратын «Samruk-Kazyna Trust» әлеуметтік жобаларды дамыту қоры жүргізеді. «Samruk-Kazyna Trust» «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ компаниялар тобының қайырымдылық қызметінің бірыңғай операторы болып табылады, ол әлеуметтік маңызды мәселелерді шешуге бағытталған жобалар мен бағдарламаларды іске асырады.

Сыбайлас жемқорлыққа және алаяқтыққа қарсы іс-қимыл жүйесінің қағидалары туралы толығырақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ 2019 жылғы біріктірілген жылдық есебінде қараңыз.